4. Diagnoza – identyfikacja problemów i czynników rozwojowych
4.1. Zidentyfikowane problemy
W trakcie prac nad strategią uczestnicy prac zidentyfikowali problemy w następujących obszarach strategicznych:
- Geograficzne, przyrodnicze i kulturowe środowisko obszaru występowania koni huculskich po stronie polskiej i ukraińskiej.
- Stan hodowli koni huculskich po stronie olskiej i ukraińskiej.
- Współczesne trendy użytkowania koni huculskich.
- Współpraca polsko-ukraińska związana z hodowlą i użytkowaniem koni huculskich.
Problem, to nieakceptowana, z punktu widzenia intersariuszy strategii, sytuacja uniemożliwiająca utrzymanie pożądanego stanu lub osiągnięcie zamierzonych celów/rezultatów. Problem,to także nieakceptowany skutek oddziaływania wewnętrznych lub zewnętrznych czynników rozwojowych.
Tabela 34. Problemy zidentyfikowane w obszarach strategicznych po stronie polskiej i ukraińskiej
Obszar strategiczny 1:
Geograficzne, przyrodnicze i kulturowe środowisko obszaru występowania koni huculskich po stronie polskiej i ukraińskiej
Problemy w Polsce
- Zmniejszanie się naturalnych obszarów nadających się do hodowli koni huculskich
- Rosnące zagrożenie utrzymania bioróżnorodności cennych przyrodniczo obszarów objętych strategią
- Bariery organizacyjne, finansowe, techniczne oraz przepływu zwierząt, towarów i osób związane z tym, że obszar objęty strategią przedzielony jest granicą polsko-ukraińską, będącą granicą Unii Europejskiej
- Stałe zmniejszanie się znaczenia/obecności koni huculskich w kulturze i tradycji
- Brak powiązań płatności/dotacji z posiadaniem koni
Problemy na Ukrainie
- Nieefektywne wykorzystanie naturalnych obszarów do hodowli i użytkowania koni huculskich
- Bariery organizacyjne, finansowe, techniczne oraz przepływu zwierząt, towarów i osób związane z tym, że obszar objęty strategią przedzielony jest granicą polsko-ukraińską, będącą granicą Unii Europejskiej
Obszar strategiczny 2:
Stan hodowli koni huculskich po stronie polskiej i ukraińskiej
Problemy w Polsce
- Względnie mała, zamknięta populacja koni huculskich
- Wysokie ryzyko utraty pierwotnych cech rasowych koni huculskich głównie w wyniku prowadzenia hodowli na obszarach odległych od jego naturalnego środowiska
Problemy na Ukrainie
- Niedostatecznie ukształtowane i wyrównane w typie pogłowie koni huculskich
- Większość właścicieli nie jest zainteresowana selekcją i ewidencją swoich koni
- Małoliczebna populacja koni huculskich
- Niedostateczna wiedza i świadomość hodowców z zakresu hodowli i możliwości użytkowania koni huculskich
- Bardzo niski poziom współpracy między hodowcami koni huculskich
Obszar strategiczny 3:
Współczesne trendy użytkowania koni huculskich
Problemy w Polsce
- - Niedostateczne wykorzystanie cech i walorów użytkowych koni huculskich
Problemy na Ukrainie
- - Niedostateczna promocja konia huculskiego i jego możliwości użytkowych dla szerokiego grona użytkowników
- - Niedostateczne wykorzystanie cech i walorów użytkowych koni huculskich
Obszar strategiczny 4: Współpraca polsko-ukraińska związana z hodowlą i użytkowaniem koni huculskich
Problemy w Polsce
- Słabo rozwinięta współpraca polskich hodowców koni i instytucji/organizacji z hodowcami i instytucjami/organizacjami z Ukrainy
- Nieobecność Ukrainy w strukturach Międzynarodowej Organizacji Konia Huculskiego (HIF)
Problemy na Ukrainie
- Słabo rozwinięta współpraca ukraińskich hodowców koni i instytucji/organizacji z hodowcami i instytucjami/organizacjami z Polski
- Brak wspólnej wizji, programu i stanowiska dotyczącego formy współpracy i reprezentacji Ukrainy na forum miedzynarodowym
- Nieobecność Ukrainy w strukturach Międzynarodowej Organizacji Konia Huculskiego (HIF)
4.2. Zidentyfikowane czynniki rozwojowe
W trakcie prac na strategią ich uczestnicy identyfikowali czynniki sprzyjające (mocne strony i szanse) oraz niesprzyjające (słabości i zagrożenia) w poszczególnych obszarach strategicznych. Identyfikacja dokonana została odrębnie dla czynników rozwojowych wewnętrznych (mocne strony i słabości), odnoszących się do obszaru i realizatorów strategii (na które w dużym stopniu mogą wpływać) oraz czynników rozwojowych zewnętrznych (szanse i zagrożenia) odnoszących się do otoczenia obszarów i realizatorów strategii (na które nie mogą wpływać lub mogą wpływać tylko w bardzo ograniczonym stopniu).
Tabela 35. Czynniki rozwojowe zidentyfikowane w obszarach strategicznych po stronie polskiej i ukraińskiej
Obszar strategiczny 1:
Geograficzne, przyrodnicze i kulturowe środowisko obszaru występowania koni huculskich po stronie polskiej i ukraińskiej
Podmiot Strategii
| Polska |
| Mocne strony |
Słabe strony |
- Warunki glebowo-klimatyczne po obu stronach granicy sprzyjające rozwojowi hodowli koni huculskich w naturalnym środowisku
- Wzrost zainteresowania lokalną historią i kulturą
Funkcjonujące i powstające nowe organizacje pozarządowe kultywujące tradycję
- Bogate dziedzictwo historyczne i kulturowe (miasta, zamki, obiekty sakralne, tradycje, rzemiosła)
|
- Obszar objęty strategią dzieli granica polsko-ukraińska
- Niewystarczające działania na rzecz zachowania wartości kulturowych
|
| Ukraina |
| Mocne strony |
Słabe strony |
- Warunki glebowo-klimatyczne po obu stronach granicy sprzyjające rozwojowi hodowli koni huculskich w naturalnym środowisku
- Bardzo duże możliwości zagospodarowania „naturalnego środowiska” - mnogość połonin i rejonów górzystych
- Atuty i względy historyczne Huculszczyzna – ojczyzna konia huculskiego - wzrost zainteresowania lokalną historią i kulturą
- Czyste środowisko i stabilna sytuacja ekologiczna na terenach objętych ochroną
- Dobrej jakości wody powierzchniowe i podziemne
- Duża ilość parków narodowych i terenów objętych ochroną
- Bogate dziedzictwo historyczne i kulturowe (miasta, zamki, obiekty sakralne, tradycje, rzemiosła)
|
- Obszar objęty strategią dzieli granica polsko-ukraińska
- Bardzo intensywne wykorzystanie zasobów leśnych
- Nierozwinięty system utylizacji śmieci
- Zanieczyszczenie środowiska naturalnego odpadami komunalnymi
- Zły stan zachowania wielu zabytków
- Brak transgranicznych szlaków turystycznych
- Nierozwinięty system informacji o miejscach i obiektach kultury
- Niska kultura ekologiczna ludności
- Niewystarczające działania na rzecz zachowania wartości kulturowych
|
Otoczenie Podmiotu
| Polska |
| Szanse |
Zagrożenia |
- Rosnące zainteresowanie otoczenia podmiotu Strategii lokalną, unikalną i nieodkrytą kulturą i historią
- Coraz wyższe standardy ochrony środowiska wymuszone przez prawo polskie i Unii Europejskiej chroniące naturalne tereny nadające się do hodowli koni huculskich
|
- Granica polsko-ukraińska będąca granicą Unii Europejskiej – ograniczenia formalno-prawne
- Intensyfikacja produkcji rolnej oraz nadmierne rygory ochrony środowiska eliminujące jakąkolwiek działalność hodowlaną na niektórych obszarach
- Komercjalizacja kultury, imprez i usług konnych
- Szkodliwe działania części organizacji proekologicznych, zmierzających do wyeliminowania obecności koni huculskich z niektórych obszarów, objętych ochroną
- Duże róznice w sposobie regulacji ochrony środowiska w Polsce i na Ukrainie
|
| Ukraina |
| Szanse |
Zagrożenia |
- Rosnące zainteresowanie otoczenia podmiotu Strategii lokalną, unikalną i nieodkrytą kulturą i historią
- Istniejące formy ochrony przyrody na ukraińskim obszarze objętym strategią
- Państwowe programy naukowe mające na celu zachowanie zasobu genetycznego zwierząt
|
- Granica polsko-ukraińska będąca granicą Unii Europejskiej – ograniczenia formalno-prawne
- Komercjalizacja kultury, imprez i usług konnych
- Trudna sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna na Ukrainie
- Duże róznice w sposobie regulacji ochrony środowiska w Polsce i na Ukrainie
|
Obszar strategiczny 2:
Stan hodowli koni huculskich po stronie olskiej i ukraińskiej
Podmiot Strategii
| Polska |
| Mocne strony |
Słabe strony |
- Silnie zakorzeniona tradycja hodowli koni huculskich na obszarze objętym strategią
- Silna organizacja hodowców koni
- Silne struktury związkowe
- Duże zainteresowanie hodowców utrzymaniem i rozwojem hodowli koni huculskich
- Reprezentacja wszystkich rodów męskich i rodzin żeńskich istniejących w Polsce
- Umiejscowienie trzech jedynych państwowych ośrodków hodowli koni huculskich w Polsce na obszarze objętym strategią i obszarze powiązanym
- Nawiązane kontakty pomiędzy hodowcami z Polski i Ukrainy
|
- Ryzyko utraty cech rasowych przy selekcji na użytkowość - сzęściowa utrata pierwotnych cech koni huculskich wynikająca m.in. ze współczesnych form użytkowania i hodowli na obszarach poza terenem naturalnego występowania
- Przypadki nieumiejętnie prowadzonej hodowli - ryzyko wzrostu inbredu lub utraty rodów i rodzin
- Zdecydowana dominacja kilku rodzin żeńskich
|
| Ukraina |
| Mocne strony |
Słabe strony |
- Silnie zakorzeniona tradycja hodowli koni huculskich na obszarze objętym strategią
- Nawiązane kontakty pomiędzy hodowcami z Polski i Ukrainy
- Możliwość powiązania rozwoju hodowli koni z wykorzystaniem do celów turystycznych, rajdowych
|
- Niedostateczna inwentaryzacja pogłowia koni huculskich
- Ryzyko utraty cech rasowych przy selekcji na użytkowość
- Przypadki nieumiejętnie prowadzonej hodowli - ryzyko wzrostu inbredu lub utraty rodów i rodzin
- Mała liczba koni i hodowców w bardzo dużym stopniu utrudniająca selekcję
- Nie wszyscy hodowcy mają świadomość potrzeby prowadzenia pracy hodowlanej
- Brak dotacji w ramach programu ochrony zasobów genetycznych
- Niski poziom wymiany zasobów genetycznych z krajami o rozwiniętej hodowli konia huculskiego, zagrożenie zamknięciem/izolacją populacji
|
Otoczenie Podmiotu
| Polska |
| Szanse |
Zagrożenia |
- Rosnące zainteresowanie możliwością wymiany materiału hodowlanego - rozszerzenie puli genów
- Ujednolicanie/zbliżanie po stronie polskiej i ukraińskiej zasad prowadzenia hodowli i selekcji materiału hodowlanego
- Uznanie hodowli ukraińskiej przez HIF
|
- Ryzyko ograniczenia lub braku wsparcia państwa dla prowadzenia ksiąg stadnych i oceny użytkowej
- Duże ryzyko utraty dotacji w ramach programu ochrony koni huculskich
- Nieuznanie hodowli ukraińskiej przez HIF
- Wzrost kosztów transportu koni i spełnienia wymogów związanych z udziałem w wystawach i innych imrezach z udziałem koni
|
| Ukraina |
| Szanse |
Zagrożenia |
- Rosnące zainteresowanie możliwością wymiany materiału hodowlanego - rozszerzenie puli genów
- Ujednolicanie/zbliżanie po stronie polskiej i ukraińskiej zasad prowadzenia hodowli i selekcji materiału hodowlanego
- Uznanie hodowli ukraińskiej przez HIF
|
- Nieuznanie hodowli ukraińskiej przez HIF
- Postępujące zmniejszanie się pogłowia koni, w tym z braku finansowania
- Wzrost kosztów transportu koni na wystawy
|
Obszar strategiczny 3:
Współczesne trendy użytkowania koni huculskich
Podmiot Strategii
| Polska |
| Mocne strony |
Słabe strony |
- Mocne struktury związkowe
- Największa w Europie i stabilna hodowla
- Dobry wyselekcjonowany materiał hodowlany
- Hodowcy z dużą wiedzą i doświadczeniem hodowlanym
- Dobra współpraca organizacji hodowców z władzami samorządowymi
- Stałe miejsca promocji i organizacji imprez z udziałem koni huculskich
- Dobra opinia o rasie wśród hodowców – łatwość hodowli i utrzymania
- Wysokie wskaźniki reprodukcyjne
- Istniejące wyznaczone trasy turystyki konnej
- Dobrze zorganizowane ośrodki jeździeckie
- Rozwinięta promocja rasy huculskiej i jej wszechstronnych możliwości użytkowania
- Możliwość powiązania rozwoju hodowli koni z wykorzystaniem ich do celów turystycznych, rekreacyjnych i leczniczych
|
- Niskie dochody z hodowli
- Niski poziom sprzedaży źrebiąt
- Niedobory zaplecza gastronomicznego, noclegowego i popasu dla koni
- Niedobory zaplecza do treningu koni – za mało krytych ujeżdżalni
- Niewystarczające przygotowanie do profesjonalnego świadczenia usług noclegowych i gastronomicznych
|
| Ukraina |
| Mocne strony |
Słabe strony |
- Stałe miejsca promocji i organizacji imprez z udziałem koni huculskich
- Dobra opinia o rasie wśród hodowców – łatwość hodowli i utrzymania
- Wysokie wskaźniki reprodukcyjne
- Istniejące wyznaczone trasy turystyki konnej
- Możliwość powiązania rozwoju hodowli koni z wykorzystaniem ich do celów turystycznych, rekreacyjnych i leczniczych
|
- Niskie dochody z hodowli
- Niedobory zaplecza gastronomicznego, noclegowego i popasu dla koni
- Niedobory zaplecza do treningu koni - kryte ujeżdżalnie
- Niewystarczające przygotowanie do profesjonalnego świadczenia usług noclegowych i gastronomicznych
- Nierozwinięty produkt turystyczny
- Małe doświadczenie w zarządzaniu turystyką
|
Otoczenie Podmiotu
| Polska |
| Szanse |
Zagrożenia |
- Organizowane kursy i szkolenia-wzrost świadomości i umiejętności hodowców
- Współpraca międzynarodowa, w tym przygraniczna
- Pozyskiwane nowe miejsca promocji konia huculskiego
- Wzrost zainteresowania sportem konnym wśród młodzieży
- Udział koni huculskich w pokazach i konkursach
- Liberalizacja przepisów prawa do korzystania z terenów leśnych
- Promocja i rozwój kultury z wyeksponowaniem dziedzictwa kulturowego
- Tworzenie wyspecjalizowanych ośrodków hipoterapii
- Rozwój infrastruktury turystycznej
- Wzrost zamożności społeczeństwa
|
- Brak jasnych regulacji prawnych dotyczących korzystania z dróg w terenach leśnych i na terenach chronionych (np. Parki narodowe)
- Mało młodych ludzi zainteresowanych prowadzeniem hodowli koni huculskich
- Duże ryzyko utraty dotacji w ramach programu ochrony koni huculskich
- Spadek zainteresowania rasą u nabywców ze względu na rozwój budownictwa, ekspansję cywilizacyjną i zmniejszające się obszary dla turystyki konnej
- Import koni róznych ras z zagranicy
- Wzrost kosztów transportu koni i spełnienia wymogów związanych z udziałem w wystawach i innych imrezach z udziałem koni
|
| Ukraina |
| Szanse |
Zagrożenia |
- Organizowane kursy i szkolenia-wzrost świadomości i umiejętności hodowców
- Współpraca międzynarodowa, w tym przygraniczna
- Tworzenie wyspecjalizowanych ośrodków hipoterapii
- Rozwój infrastruktury turystycznej
|
- Wysokie koszty transportu koni i uczestnictwa w zawodach
|
Obszar strategiczny 4:
Współpraca polsko-ukraińska związana z hodowlą i użytkowaniem koni huculskich
Podmiot Strategii
| Polska |
| Mocne strony |
Słabe strony |
- Istniejąca infrastruktura i zaplecze szkoleniowe Polsko-Ukraińskiego Centrum Hodowli i Promocji Konia Huculskiego w Rudawce Rymanowskiej, Odrzechowej i w Gołubyne
- Silna organizacja hodowców koni, w tym huculskich (m.in. silne struktury)
- Wielkość i znaczenie podkarpackiej hodowli koni huculskich
- Cykliczność i duża liczba organizowanych imprez huculskich na polskim obszarze objętym strategią
- Obecność największych polskich stadnin huculskich w Beskidzie Niskim i w Bieszczadach
- Rozwinięta promocja koni rasy huculskiej oraz ich wszechstronnych możliwości użytkowania
|
- Niedostateczna współpraca stadnin i ośrodków hodujących konie huculskie
- Brak zespolonej oferty stajni huculskich w zakresie turystyki konnej
- Słaba indywidualna promocja ośrodków hodowlanych
|
| Ukraina |
| Mocne strony |
Słabe strony |
- Istniejąca infrastruktura i zaplecze szkoleniowe Polsko-Ukraińskiego Centrum Hodowli i Promocji Konia Huculskiego w Rudawce Rymanowskiej, Odrzechowej i w Gołubyne
- Duże możliwości zagospodarowania „naturalnego środowiska” ukraińskiej części Karpat Wschodnich na hodowlę i użytkowanie koni huculskich
- Zlokalizowanie aktualnie największych hodowli koni rasy huculskiej w obwodzie zakarpackim (obszar zasadniczy)
- Możliwość powiązania rozwoju hodowli koni z wykorzystaniem ich do celów turystycznych, rekreacyjnych i lecznicych
|
- Mała świadomość i jednomyślność działania hodowców koni rasy huculskiej
- Brak jednej organizacji krajowej o charakterze związkowym zrzeszającej hodowców koni huculskich
- Niedostateczna wiedza hodowców w zakresie hodowli i wszechstronnych możliwości użytkowych koni huculskich
- Brak promocji Otoczenie Podmiotu Polska
|
Otoczenie Podmiotu
| Polska |
| Szanse |
Zagrożenia |
- Solidne i trwałe struktury organizacji związkowych
- Wielkość populacji i wysoki poziom hodowli koni rasy huculskiej w Polsce
- Wiodąca rola polskiej hodowli koni huculskich w Europie
- Bogate doświadczenie polskich specjalistów w zakresie oceny i selekcji koni
- Duża liczba imprez i zawodów huculskich w Polsce
- „Moda” na hodowlę i użytkowanie koni rasy huculskiej
- Nawiązane kontakty pomiędzy hodowcami z Polski i Ukrainy
|
- Słabe zaangażowanie instytucji lokalnych i regionalnych w promocję koni huculskich
- Pogarszanie się sytuacji materialnej hodowców i użytkowników koni
- „Nasycenie” rynku końmi huculskimi
- Ograniczenie możliwości korzystania ze środków i dotacji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich
- Granica polsko-ukraińska utrudniająca wymianę materiału hodowlanego oraz przemieszczanie koni huculskich w użytkowaniu turystyczno-rajdowym
- Brak priorytetów w programach operacyjnych instytucji centralnych i regionalnych ukierunkowanych na hodowlę i użytkowanie koni huculskich w polskiej części Karpat
|
| Ukraina |
| Szanse |
Zagrożenia |
- Atuty i znaczenie historyczne Huculszczyzny będącej ojczyzną koni rasy huculskiej
- Wzrost zainteresowania turystyczno-rekreacyjnego regionem Huculszczyzny
- Prowadzone działania na rzecz ochrony naturalnego środowiska tej części kraju
- Istnienie fachowców w dziedzinie oceny i selekcji koni
- Nawiązane kontakty pomiędzy hodowcami z Polski i Ukrainy
|
- Trudna sytuacja ekonomiczna kraju
- Brak wsparcia finansowego ze strony państwa hodowli koni rasy huculskiej
- Brak krajowego programu ochrony rasy huculskiej
- Ukraina nie jest członkiem HIF - ryzyko nieuznania hodowli ukraińskiej przez HIF
- Niedostateczna polityka państwa w zakresie zabezpieczenia i ochrony miejsc kulturowych Huculszczyzny
- Pogłębiające się ubożenie społeczeństwa
- Słaba infrastruktura drogowa, noclegowa i gastronomiczna
- Granica polsko-ukraińska utrudniająca wymianę materiału hodowlanego oraz przemieszczanie koni huculskich w użytkowaniu turystyczno-rajdowym
- Trudna obecnie sytuacja społeczna oraz terytorialno-militarna Ukrainy
|
