Iwona Tomczyk-Wrona
HUCULSZCZYZNA
kraina w zachodniej części Ukrainy zwanej Pokuciem, na obszarze Karpatach Wschodnich. Kraina obejmuje dolinę Prutu i Czeremoszu otoczoną pasmami Goranów, Czarnohory, Gór Pokuckich i Gór Czywczyńskich.
CZARNOHORA
najwyższe pasmo Beskidów Połonińskich z najwyższym szczytem kraju – Howerlą 2061 m n.p.m.
U podnóża szczytu w pn.- zach. części pasma wypływa Prut. Dalej na wschodzie spod góry Petenicy wypływa Biały i Czarny Czeremosz, łączący się dalej w jedną rzekę Czeremosz
Dawne nazwy szczytów: Bałtazina, Bałzaguł, Czurus, Czymbtysz, Dżymbronia, Fewresok, Furatyk, Goran, Grofa, Gurgułat, Niagra, Płanuła, Pietrasy, Pikuj, Retunduł, Żełemin, Żurapel. Góry i lasy odcisnęły swe piętno na mieszkającej tam społeczności, kształtując charaktery zarówno ludzi, jak i koni. Tak zrodziło się współistnienie człowieka, konia i surowej przyrody.
HUCULSZCZYZNA
kraina położona w górach zbudowanych ze skał fliszowych, o charakterystycznym łagodnych i wydłużonych grzbietach. Stoki porośnięte lasami bukowymi a w wyższych partiach świerkowymi i jodłowymi. Powyżej 1850 m n.p.m. występuje roślinność subalpejska, a wyżej, na grzbietach, sławne połoniny.
POŁONINY
wykształcona w naturalny sposób ponad górną granica lasu formacja roślinna w formie muraw alpejskich i subalpejskich.
HUCULSZCZYZNA
pierwsza wzmianka w historiografii europejskiej dokonana przez Baltazara Hacqueta (1739-1815), Bretończyka, profesora nauk przyrodniczych na uczelniach w Lublanie, Lwowie, i Krakowie.
HUCULI
pasterze, wyróżniający się strojem, gwarą, mentalnością, i sposobem bycia. Jako mieszkańcy krainy pogranicza mieli w sobie krew ruską, cygańską, ormiańską, turecką, tatarską, a także polską i węgierską.
HUCUŁ
w lokalnej gwarze rumuńsko-bukowińskiej – zbójnik, rozbójnik, opryszek. Według innej wersji od słowiańskiego słowa „kochul” – wędrowiec lub nomad.
HUCULSZCZYZNA
ŻABIE – huculska stolica – serce Huculszczyzny
HUCULI
lud wielu narodowości, prowadzący koczowniczy, pasterski tryb życia, pełen romantyzmu i pierwotnej szlachetności oraz poczucia dumy i honoru. Żyjący w swoistym świecie wierzeń, magii i demonów. Tylko nieliczni zajmowali się uprawą roli, gdyż to „raniło ziemię”. Godnym zajęciem było pasterstwo, myślistwo i rękodzieło. Oprócz bydła trudnili się hodowlą koni. Jak podają źródła …„wyhodowali uchodzące za bardzo piękne, wytrzymałe na mróz i skwar konie rasy huculskiej”...
Koń huculski był głównym środkiem transportu z powodu braku dróg oraz wielkich dystansów w regionie.
Tylko nieliczni zajmowali się uprawą roli, gdyż to „raniło ziemię”. Godnym zajęciem było pasterstwo, myślistwo i rękodzieło. Oprócz bydła trudnili się hodowlą koni. Jak podają źródła …„wyhodowali uchodzące za bardzo piękne, wytrzymałe na mróz i skwar konie rasy huculskiej”...
Koń huculski był głównym środkiem transportu z powodu braku dróg oraz wielkich dystansów w regionie.
Reprezentacyjny strój Hucuła:
Kapelusz (kresanie) o stożkowej lub okrągłej główce, z szerokimi brzegami, ozdobiony blaszką lub wstążką z błyskotkami oraz wetkniętym pawim piórem. Kożuszek bez rękawów (kiptar) wyszywany jedwabiem oraz krótka gunia koloru brązowego, pąsowego lub złotego. Koszula suto wyszywana haftem huculskim, przepasana szerokim pasem rzemiennym, zdobionym mnóstwem guzików i pierścieni, przy którym mocowano nóż w pochwie oraz wtykano parę pistoletów. Szerokie sukienne spodnie koloru czerwonego, miodowego lub granatowego. Chodaki a nogach i toporek w dłoni. Tobelec z błyszczącymi guzikami lub dziobeńkę w kratkę przewieszano przez ramię. W zimie krótki kożuch, lisia czapę (kłepanie) i rodzaj płaszcza z białego sukna z kapturem (gugla, dżugla, manta).
Reprezentacyjny strój Hucułki:
Koszula ozdobnie wyszywana huculskim haftem. Gorset (duszka) najczęściej czerwony oraz dwie zapaski wełniane (foty), które oplatały wokół siebie i przewiązywały pasem z kałamajki oraz czarna świtka na wierzch. Spódnice ozdobione srebrnymi i złotymi połyskującymi galonami, a na nogach chodaki lub czerwone buty. Zamożniejsze zawieszały na szyi srebrne i złote monety. Dziewczęta splatały włosy w dwa warkocze, z których układały wieniec na głowie, ozdobiony świecidełkami i pawim piórem. Mężatki nosiły na głowie wąski biały rąbek.
Huculi
górale pochodzenia ruskiego i wołoskiego, twórcy niezwykle inspirującej i oryginalnej kultury, wyróżniali się wyglądem, strojem, obyczajami i uzdolnieniami artystycznymi. Ich wyszywane koszule, kożuszki i kapelusze, a także kilimy, ceramika, pisanki oraz słynne przyśpiewki tzw. kołomyjki cieszyły się popularnością w Europie Zachodniej już w XIX wieku. Ulubione kolory to żółty, czarny, czerwony, zielony, pomarańczowy. Ten ostatni symbolizował radość i bogactwo.
Domy huculskie
wykonane były z ciosanego drewna obudowane budynkami gospodarskimi - zagrody (grażdy) - z przedłużonymi do ziemi połaciami dachów- od pn, wsch. i zach. w celu ochrony przed mroźnymi wiatrami.
…” Stoi przed nami mężczyzna wzrostu raczej wysokiego, silnej budowy ciała, o ruchach swobodnych, widocznej zręczności i malującej się na twarzy odwadze. Cerę ma smagłą, nos orli, oczy czarne, czarne też długie włosy i wąs zakręcony. A obok niego niewiasta wielce urodziwa, smukła, gibka, mocna. Przy nich zaś konik niewielki, ale wytrzymały, żywotny i odporny, maści gniadej. Wszyscy twardo stoją na ziemi, jakby z niej wyrośli. A w nich duma i życiowa mądrość, a nad nimi niebo błękitne, a wokół wzniesienia i lasy. Oto mieszkańcy krainy nieco tajemniczej, trochę magicznej, położonej na rubieżach, jak Ultima Thule”…
Stanisław Vincenz